Stare Nowe Miasto

Dziś jest większy, ma inny kształt. Spowodowane zostało to licznymi wyburzeniami starych pożydowskich domów pod inwestycje, których nie zrealizowano.Obecnie jest to ścisłe centrum miasta.To jedyny obiekt w Rzeszowie, który najczęściej zmieniał nazwę.Ta najwcześniejsza to właśnie Nowe Miasto, lub precyzyjniej Rynek Nowego Miasta.Większości rzeszowian, ta nazwa kojarzy się z osiedlem z wielkiej płyty, pełnym kolorowych bloków, wybudowanych w latach 70. i 80. po drugiej stronie rzeki. Chyba mało kto wie o istnieniu drugiego rzeszowskiego rynku, który już przed II wojną był uważany za centrum handlowe miasta. Wtedy nosił nazwę Rynek Nowego Miasta. W okresie zaborów był to Neue Ringplatz, kiedy uzyskaliśmy autonomię otrzymał nazwę Nowy Rynek. Po roku 1918 zamieniono ja na pl.Józefa Piłsudskiego. Podczas okupacji jego nazwa brzmiała Adolf Hitler Platz,a później idąc za trendem otrzymała nazwę generalissimusa Józefa Stalina. Po roku 1956 pl.Stalina zamieniono na pl.Wolności.
Trudno określić początki powstania Nowego Miasta. Datowane jest na 1 połowę XVII wieku, tzw.,,złoty wiek". Powstało prawdopodobnie za życia M.S.Ligęzy i łączy się z najwcześniejszą historią rzeszowskich Żydów. Na zamku podjęto wówczas decyzję o konieczności szybkiej rozbudowy Rzeszowa. Wytyczono więc Nowe Miasto i rynek. Były one oddalone na północny-wschód od średniowiecznych zabudowań miasta. Nowy plac zyskał, jako jeden z pierwszych w Polsce sznyt miasta renesansowego. Podobnie, jak szczycący się swoimi zabytkami Zamość, a w pobliżu mniej znany Głogów Małopolski, Rzeszów kopiował najświetniejsze wzorce urbanistyki doby odrodzenia. Na potężny plac wpadały cztery symetryczne ulice (m. in. obecna ul. Gałęzowskiego). Pośrodku ustawiono wagę miejską i kramy. Dookoła w kamienicach znajdowały się liczne sklepiki, zdominowane głównie przez drobnych sklepikarzy polskiego i żydowskiego pochodzenia.

To właśnie tutaj odbywał się handel, był najlepszy w mieście hotel ,,Krakowski"(powstał prawdopodobnie w 1878r.)Na parterze mieściła się restauracja, na piętrze pokoje gościnne. W trakcie II wojny światowej władze okupacyjne hotel przejęły, funkcjonował on jako Krakauerhotel i przeznaczony był wyłącznie dla Niemców. Po wojnie hotel i restaurację zlikwidowano, a budynek przekształcono na powierzchnie mieszkalno-administracyjne.

Hotel Krakowski



By J-k - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15590803

Warto wspomnieć kino-fotoplastikon Urania, Aptekę Pod Matką Boską a także dom ostatniego rzeszowskiego rabina znajdujący się w narożnej kamienicy. Rabin Aron Lewin swoją funkcje pełnił w latach 1927-1939.

Dom rabina Arona Lewina




Nowe Miasto szybko się rozrastało dlatego na przełomie XVII i XVIII wieku połączyło się ze starym tworząc jedną całość. Wówczas przeprowadzono tamtędy główną  drogę na Przemyśl i Tyczyn , która wiodła przez nowy most na Wisłoku.Po powstaniu Nowe Miasto zostało całkiem opanowane przez Żydów. Było tak do ostatniej wojny.