Rzeszowskie ulice

Jest położona na zapleczu południowej pierzei Rynku, łączy ul. Słowackiego z pl. Cichociemnych (dawniej nazywanym Garncarskim). Powstała poza obwodem obwarowań, w miejscu dawnej fosy biegnącej u podnóżka miejskiego wzniesienia. W jej rejonie odkryto pozostałości wałów i drewniane resztki mostu, przerzuconego niegdyś nad fosą. W ulicy została częściowo zachowana zabudowa z przełomu XIX i XX wieku, szczególnie wyróżnia się ładny dom nr 3 oraz kamienica nr 5 wybudowana w latach 1912-1913 według projektu Maksymiliana Konteckiego. Interesująca jest także duża kamienica nr 29, stojąca w narożu ul.Przesmyk. Ta ulica istniała już w 1 połowie XIX w. Przebudowana została w 1899 r. prawdopodobnie wg projektu I.Appermana. W jej wnętrzach odkryto w 1997 roku ślady unikalnej polichromii z przełomu XIX/XX w.
Warto wspomnieć historie romansu Kazimierza Wielkiego i pięknej Żydówki imieniem Esterka. Ponoć to kochanka króla sprawiła, że ludności żydowskiej nadane zostały liczne przywileje. Ile w tym prawdy, a ile legendy trudno dziś stwierdzić, zdania historyków są podzielone (niektórzy nawet kwestionują istnienie Esterki) i sprawa być może nigdy nie zostanie rozstrzygnięta. Niejako na uboczu tej historii, powstało szereg lokalnych podań, wiążących Esterkę z konkretnymi miejscami. W wielu miejscowościach funkcjonują legendy mówiące, że Esterka pochodzi właśnie stamtąd. Do takich miejscowości należą m. in.: Bochotnica, Czchów, Kazimierz Dolny, Łobzów, Niepołomice, Opoczno, Przedbórz, Radom, Rzeszów, Sandomierz, Skawina, Stopnica, Wiślica. W niektórych z tych miejsc istnieją domy, w których to rzekomo miała się Esterka wychować. Również w Rzeszowie znajduje się taki „Dom Esterki”, jak wiadomo jest to kamienica w Rynku pod numerem 15.

Kamienica we wschodniej pierzei Rynku, wg podania ,,Dom Esterki"





Pytanie jak było naprawdę? Ponieważ Żydzi zaczęli osiedlać się w naszym mieście dopiero w XVI wieku to mało prawdopodobne, by Esterka wychowała się w tym domu.W kolejnym stuleciu, Lubomirscy zezwolili na zamieszkiwanie ludności żydowskiej na Starym Mieście, ale jeszcze nie przy Rynku. Żydzi mogli budować swe domy na końcach działek należących do przyrynkowych kamienic, w sąsiedztwie miejskich wałów. Sam budynek wzniesiono dopiero w XVII wieku. Zresztą, w czasach Kazimierza Wielkiego nie było w Rzeszowie jeszcze żadnych kamienic, nawet parterowych.
Poniżej informacje pochodzące z artykułu zamieszczonego w „Głosie Rzeszowskim” 14.10.1897 (skan ze zbiorów podkarpackiej Biblioteki Cyfrowej).



Wynika z niego, że rzekomy dom rodzinny Esterki znajdował się przy ul. Żydowskiej, czyli obecnej Króla Kazimierza.O jaki budynek chodzi pomoże nam ustalić wzmianka, która ukazała się w „Głosie Rzeszowskim” niespełna rok później, 10.07.1898 (źródło: j.w.):



Budynek uchodzący za dom Esterki znajdował się przy wąziutkiej uliczce, pomiędzy Rynkiem a ul. Króla Kazimierza.  Został zburzony jednak podanie o romansie pięknej Żydówki i Kazimierza Wielkiego pozostanie w pamięci.